De lêste "Keur" bibel leit yn Easterein
Kânselbibel yn it Friesch Dagblad 24 feb 2021 troch Jan Auke Brink
De preekstoelbibel fan de Martinikerk yn Easterein is blykber net hiel bysûnder. Seit koster en amateurhistoarikus André Christiaan Vink. Mar dat makket dat er in protte oer te sizzen is.
It is in hiel gewoan eksimplaar fan de Statenbibel, lykas safolle tsjerken dy’t doe oanskaft ha”, seit André oer de Bibel op de preekstoel fan de Martinikerk yn Easterein. "As jo in spesjaal eksimplaar hawwe, dan sitte der kleurde platen yn , of it sil in âldere print wêze."
André Christiaan publisearre yn april 2014 in boek oer de Martinikerk, dy't er sûnt 1 novimber 1995 beheart: In hillichdom keard binnenstebuiten. Foar dat boek har er de skiednis fan frijwol elk elemint yn de tsjerke ûndersocht.
“Dizze preekstoelbibel datearret út 1756. De tsjerke kocht doe in moai eksimplaar, mar ynvestearre net ekstra yn bylden. Yn 1980 is it restaurearje. Dat koste mear dan it opbringt as wy it op feiling bringe.”
De restauraasjes binne dúdlik te sjen. It papier wie yn 'e hoeken fergien, om't dûmny's der hieltyd oansieten of der mei de mouwen oer wriuwden. Dat is reparearre mei nij papier. De bibel wurdt no ûnder in trochsichtich PVC-deksel hâlden, sadat der gjin nije skea ûntstean kin.
Op it titelblêd stiet dat dit eksimplaar printe is troch de bruorren Jacob en Hendrik Keur. It is ien fan de lêste eksimplaren fan de Dordrechtske printingdynasty Keur. De earste 'Keurbibel' kaam út yn 1666, de lêste eksimplaren waarden printe yn 1756; it jier dat de tsjerke yn Easterein har bibel kocht.
Steaten oersetting
Yn de earste jierren nei de foltôging fan de 'Statenvertaling' yn 1637mocht allinnich de widdo fan de Leienske printer Hillebrand Jacobsz. van Wouw de nije oersetting op de merke bringe. Sy liet de bibels printsje troch Paulus Aertsz. van Ravesteyn, printer en útjouwer yn Amsterdam.
Nei fyftjin jier mochten ek oare printers de 'Statenvertaling' útjaan. Yn 1666 gongen Hendrik en Jacob Keur út Dordrecht de bibelhannel yn. Twa jier earder hienen se de drukkerij 'De Werckende Hoop' oernommen fan harren styfheit. Yn 1666 brochten se de earste 'Keur' bibel op 'e merk. Oant 1756, doe't ferskate generaasjes Keur de printerij fierd hawwe, kamen der nei alle gedachten sechstich oant santich oplagen út, mei yn totaal tûzenen eksimplaren.
Bedriuw bloeide; de kwaliteitsbibels wiene populêr fanwegen har goede kwaliteit. Doe't Jacob Keur yn 1712 ferstoar, wiene de printerij en de bibel foarried mear as 28.000 gûne wurdich, sa docht bliken út de útstalling "Te kunst en te keur", dy't yn 2018 te sjen wie yn it Dordrechter museum Het Hof van Nederland.
Elkenien dy't yn de santjinde en achttjinde iuw in Bibel fan Keur kocht hie, koe kieze hokker printen of geografyske kaarten er oan de bibelboeken taheakje woe. De djoerste waarden fersierd mei goud. In standert set bibelske printen bestie út de wrâld, it paradys, de woestynreis, in kaart fan Jeruzalem, it lân Kanaän yn 'e tiid fan Jezus, en Paulus syn misjonaryske reizen. Dizze printen stean ek yn de bibel fan Easterein
Nei trije generaasjes Keur hâlde de printerij op yn 1756. Oant doe stiene de nammen fan de pakesizzers Jacob en Hendrik op it titelblêd, al wie Jacob al yn 1748 ferstoarn.
Colofon
Jan Auke Brink
Friesch Dagblad
