Sandstra

De familie Sandstra woont al generatie lang in Easterein.
Toen in 1811 de registratie van de familienaam werd ingevoerd, hebben een aantal zich laten inschrijven met een Z en enkele anderen met een S. De families delen dezelfde voorvader en moeder.
Bij het uitzoeken van de familie ben ik enkele bijzondere zaken tegengekomen.
De stamvader en moeder komen oorspronkelijk uit Gauw.

Er zijn meerdere Sandstra families in Easterein komen wonen, waaronder een aantal dezelfde voornamen droegen.
Een van de families verzorgde het vervoer met de stoomboot.

1. Douwe Sjuks (1740 - 1804) getrouwd met Klaere Doedes (1739 - 1809) Het eerste kind wordt in Easterein geboren, Hinke in * 1767.
De latere kinderen, allemaal zonen, worden geboren in Gauw.
Klaes * 1772, Sjuk * 1774, Jelle * 1775, Dirk * 1777.
Het valt op dat Hinke in Easterein is geboren. De reden is niet te achterhalen.
Er zit ook veel tijd tussen de geboorte van het eerste en de volgende kinderen.
Het kan zijn dat Hinke voor het huwelijk is geboren.

2. Sjuk Douwes Sandstra (1774-1847) getrouwd in 1798 met Froukjen Jacobs Deinema (1770-1855).  In deze periode heeft de inschrijving van de familienaam plaats gevonden.
In de akten staat te lezen dat Froukjen uit Deinum komt. Vandaar de achternaam Deinema.
Ze krijgen zes kinderen.
Twee daarvan, Douwe en Jacob, vestigen zich als schoenmaker in Easterein.

3. Douwe Sjuks Sandstra (* 1799) getrouwd in 1822 met Minke Jacobs Sieperda (* 1798) Ze krijgen negen kinderen.
En Minke had voor haar huwelijk ook al een zoon gekregen. Helaas werd hij slechts 30 dagen oud. In haar huwelijk overlijden 4 kinderen. Van de vier Froukjes komen er drie te overlijden.
Minke is 46 jaar als haar laatste kind geboren wordt. Met de zaken gaat het best goed.
Douwe koopt in 1822 van Aurelius de Gavere een huisinge met erf voor fl. 1050, - Hij is schoenmaker van beroep.
Opmerkelijk feit uit akten: Douwe is getuige bij een testamentkwestie van een dienstbode.
Hij staat als schoenmaker genoemd, het beroep van de anderen is: rentenier, wever, kleermaker en schilder.
Het gaat om een situatie die in "de middenstand-klasse" wordt afgehandeld.

4. Sjuk Douwes Sandstra (* 1833-1923) trouwde 1862 met Trijntje Walsweer (* 1836-1914) Ook zij krijgen een groot gezin, er worden acht kinderen geboren.
Minke * 1863, Minke * 1866, Douwe * 1865, Thomas * 1868, Jacob * 1870, Hessel * 1872, Grietje * 1873, Japke * 1876. Het gezin woont op Elbe. In het woonhuis (blok) wonen vier gezinnen. Het moet drukke boel zijn geweest.
Anno 2023 wordt het huis bewoond door Titus en Rigt Bergsma.

5. Thomas Sjuks Sandstra (* 1865 - 1954) getrouwd in 1896 met Jeltje Kamstra (* 1872 - 1949) Ze krijgen vier kinderen, Grietje * 1896, Jurk * 1898, Jelle 1902 en Jacob 1908.
Thomas staat te boek als boerenarbeider. Ze komen te wonen op de Streek 2. Daar begint het vervoersbedrijf.
Ze hebben bij hun woning een stenen schuurtje waarin het paard wordt gestald.
Thomas begint met vervoer van veevoer.
{ _ 65704 left 200 px _ } Ook nam hij spullen mee die mensen nodig waren.
Lapjes stof, of klosjes garen.

6. Sjuk Thomas Sandstra (1898-1966) getrouwd in 1926 met Trijntje Dijkstra (1893-1980) Hij koopt in 1928 het huis op het Skilplein 19 voor fl. 2100, - en de rest op hypotheek bij Hendrik Huges in Sneek. Sjuk is vrachtrijder en melkvaarder.
Hun twee zonen Thomas (* 1927 - 1984) en Germ (* 1929) komen al snel in het bedrijf.

7. Thomas Sandstra (Tom) (* 1927-1984) getrouwd met Janke Sieperda (* 1927-1991) Ze komen te wonen in het huis op het Skilplein 19 en zetten het bedrijf voort.
Broer Germ werkt tot 1960 mee in het bedrijf. Daarna verhuist hij naar Amsterdam.
Tom en Janke krijgen vijf kinderen. Jannie, Siep, Bauke, Germ en Catharinus.
Meerdere zonen blijven in de transportwereld actief.
Siep in Wommels, Bauke in Easterein en Catharinus heeft sinds 1996 een bedrijf in Hartwerd, nu in Bolsward.

8. Bauke Sandstra Easterein (* 1957) getrouwd met Elisabeth Regina Huitema (Lies) (* 1959 ).
Bauke begint in 1998 zijn transportbedrijf en mesthandel op het Skrok 2 A. Ze hebben drie kinderen. Zoon Germ werkt intussen mee in het transportbedrijf.

Stittens

Op deze plek is eeuwenlang geboerd. In de boeken komt Dotte "Doania" op Stittens voor als eigengëerfde boerin, dat is in het jaar 1453. Ze wil haar bezit overdragen aan de kerk, onder het beheer van de kerkvoogden. Zo komt deze boerderij in deze periode bij het kerkelijk bezit. Het bezit had ook een speciale naam, het Vrijleen, het was een studieleen.  In 1748 lukt het niet om een huurboer te vinden. In Sneek wordt onder tromgeroffel bekend gemaakt dat de boerderij te huur is. Er komt een Sjoerd  Heerz voor één jaar op de boerderij. De huizinge is in slechte conditie, en wordt dan verbouwd. Later in de 19e eeuw komen we namen tegen die nog steeds bekend zijn in Easterein.

De boerderij die er nu staat is gebouwd in 1911. De oude boerderij stond meer oostwaarts.

1. Wybe Djurresz gehuwd in 1734 met Pyttryk Tijssens. In de eerste helft van de 18e eeuw waart de veepest rond, en ook de veestapel  van Wybe Djurresz wordt getroffen. Wybe Djurres kan de huur niet meer betalen en de huur wordt opgezegd.  Hij komt in de boeken voor als ouderling, het echtpaar doet belijdenis in 1772.

2. Lolke Martens gehuwd met Tryntje Andrys. Ze komen in 1712 van Deersum in Easterein. Het is niet duidelijk wanneer zij precies op de boerderij komen; wel dat ze in 1748 de boerderij verlaten. Lolke sterft in 1759. Om in het levensonderhoud te voorzien verkoopt de weduwe o.a. brood bij een begrafenis, zo staat beschreven in 1766. 

3. Sjoerd Heeres gehuwd in 1749 met Trijntje Sybrens. Zij komen in 1748 op de boerderij. De boerderij is vervallen en wordt dan verbouwd. Heeres is aangesloten bij de katholieke kerk.

4. Onbekend

5. 1809: Durk Douwes Sandstra (*1778) gehuwd in 1813 met 1. Antje Keimpes van Dijk (*1778). Antje overlijdt in 1816, ze hebben een kind van twee jaar. In 1818 huwt Durk met Tjaltje Klases Bantsma. (*1791). Durk Douwes komt te sterven in 1826. De weduwe boert verder, zij erft het vruchtgebruik.

6. 1842: Alle Dirks Dijkstra (*1803) gehuwd in 1842 met Geeltje Reinders Kooistra (*1813) Ook Alle komt te sterven op 54 jarige leeftijd. Zijn 10 jaar jongere weduwe krijgt het vruchtgebruik.

7. 1880: Luitzen Schaafsma ( *1853) gehuwd in 1880 met Trijntje Jorritsma ( *1858) Zij  boeren daar tot 1895. Omdat zij zich aansluiten bij de Gereformeerde kerk, wordt de pacht opgezegd door de kerkvoogden. Luitzen zei later:  "De Herfoarmen hawwe my fan de pleats setten, mar de Herfoarmen hawwe my ek troch de tiid holpen, as feekoopman!!". Ze krijgen 10 kinderen waarvan op jonge leeftijd vier sterven. In 1899 krijgen ze een zoon Johan. Hij volgt zijn vader op als veekoopman.

8. 1895: Pieter Ymes van der Valk (*1863 te Oosterend) gehuwd in 1888 met Tjitske Rienks Sybrandy (* 1866 te Oosterend) Als zij hun eerste kind krijgen in 1888 staan zij beide ingeschreven als slager. In 1895 komen ze op de boerderij. Ze krijgen 6 kinderen waarvan de eerste Yme jong sterft. De tweede Yme is in 1895 geboren. En een volgende zoon is Rienk Reinder die in 1907 geboren wordt. Nadat de boerderij op de zoon is overgedragen, ging Pieter Ymes als rentenier boer klompen maken. Als één van de eerste inwoners van Oosterend beschikte hij over een auto. {_51974 left 200px_}

9. 1919: Yme van der Valk ( *1895 in Oosterend) gehuwd 1921 met Janke Jonkman (*1899 in Delfstrahuizen) Zij nemen de boerderij over na het overlijden van Pieter in 1921. Ze krijgen zes kinderen, Antje (*1923), Pieter (*1925), Hendrik (*1927), Tjitze (*1929), Reitze ( *1935) Rienk Reinder (*1937). De laatste is genoemd naar zijn oom. Rienk Reinder wordt fruitteler op een aantal percelen tegen het dorp aan. In zijn voormalige boomgaard is nu de nieuwbouwwijk van Easterein gebouwd. De straatnamen refereren aan de boomgaard.

10. Tjitze van der Valk (1929-2001) gehuwd in 1955 mei Gerlofke Huitema (1931-2009). Ze krijgen zes kinderen, Mellina (*1957), Janke (*1958), Yme (*1960), de tweeling Halbe en Pieter (*1961), en Tjitze (*1963)

De van der Valken waren staan bekend als veefokkers van het Friese rundvee.

11. Yme van der Valk (1960- 2008) Yme volgt zijn vader op. Hij blijft ongehuwd. 

12. Arjen Abma 2006. Arjan komt op de boerderij te wonen om zijn oom te helpen tijdens zijn ziekte. Hij is een zoon van Janke van der Valk, gehuwd met Broer Harmen Abma. Hij blijft hier boeren tot 2017. Daarna wordt de huizinge verkocht en wordt het melkveehouderij bedrijf beeindigd. De familie van der Valk heeft hier 122 jaar geboerd.

13. Sjouke Strikwerda gehuwd met Geartsje...... In 2018 heeft dit jonge stel de boerderij gekocht. 

Voordat de huidige Amerikaanse boerderij gebouwd is, staat op deze plek een kop-hals-romp boerderij, gebouwd rond 1832. De eigenaar en gebruiker is Tiede Pieters Vellinga. Rond 1850 boert Sijbren Brouwer op de boerderij. Aan hem heeft de boerderij de naam van Brouwerspôle te danken. In de periode die volgt worden er wooneenheden in de boerderij gebouwd, bewoond door meerdere gezinnen. Ook de arbeiders van de boer worden er gehuisvest. Uit overlevering is verteld dat er wel 30 kinderen van de Brouwerspôle naar school gingen in Easterein.

>>>>>In de periode voor 1888 komen mensen op de Brouwerspôle bijelkaar om hun geloof te belijden. Dit betreft de Gereformeerden die zich afscheiden van de Hervormde kerk. De voorganger is Sj. W. Joustra. 

Ook Sijtse Groustra heeft op de Brouwerspôle geboerd. Hij woonde eerst op het Skrok 1, en verhuisde in 1920 naar de Brouwerspôle. In die tijd is er nog geen elektrisch licht. In 1927 op een avond bij het voeren van hooi aan de koeien valt de petrolielamp om en het hooi vat vlam. De boerderij brand af, het woonhuis blijft gespaard. Daar hebben nog een tijdlang gezinnen in gewoond.  In 1928 wordt de boerderij herbouwd zoals deze er nu staat. Later is er in het voorhuis van de oude boerderij jongvee gestald. Rond 1990 is het laatste deel afgebroken.

Heechterp de Amerikaanse boerderij is er voor in de plaats gekomen. In 1928 wordt er door architekt G. van der Zee een tekening gemaakt en wordt de boerderij gebouwd. De bouwers zijn Bouman en Hogendorp uit Easterein. Het is een nieuwe bouwvorm. Het is een woning met daarachter een schuur waar het vee is staat. De koeien staan met de koppen naar elkaar toe met de voergang in het midden.(Hollandse stal) Boven de zolder van de schuur is de opslag van hooi. Dit hooi kan via een klep naar boven getakeld worden. Het is modern en tijdsbesparend. Over deze Amerikaanse boerderijen is een boek verschenen: 'Amerikaanse boerderijen in Fryslan'. Ook deze boerderij. De naam van de boerderij is door Groustra Heechterp genoemd. Deze naam is afkomstig van de Terp Stittens waarop hij is gebouwd. Met de komst van Dirk Stout en Johanna de Boer in 1992 wordt de boerderij verbouwd, waarbij de buitenkant helemaal in takt is gebleven. In de Amerikaanse boerderij is inmiddels een air bnb gesitueerd.

1. 1832: Tiede Pieters Vellinga (* 1795) gehuwd in 1817 met Sytske Klases Rispens. Ze krijgen 9 kinderen. Maar er overlijden ook 2 kinderen op jonge leeftijd. En ook Tiede wordt niet oud. In 1835 sterft hij op 40 jarige leeftijd. Het jongste kind is nog maar een jaar oud. Het is niet bekend of de weduwe nog door geboerd heeft.

2. Sijbren Brouwer, dit moet rond 1850 geweest zijn. Op de site Alle friezen is terug te vinden dat hij boelgoed heeft gehouden in 1873. Familie van hem, broers en kinderen zijn begonnen met beurtschepen. Vanaf 1824 is dit terug te vinden. Ook trouwen er Brouwers met de latere Joustra's. 

3. Onbekend

4. Sieds Hoitinga (*1865 te IJsbrechtum) gehuwd in 1997 met Jetske Hornstra (*1873 te Easterein) Ze krijgen een tiental kinderen. Hij heeft boelgoed gehouden in 1925. Ook staat hij beschreven in 1910 als timmerman. 

 5. 1925: Sijtse Auke Groustra (*1895 te Easterein) gehuwd in 1921 met Trijntje Engelsma (* 1897 te Workum). In 1925 wordt de boerderij Skrok 1 verkocht. Sijtse Groustra verhuist naar de Sibadawei 30. Hij heeft hier geboerd tot zijn zoon Haaie de boerderij over nam. 

6. 1960: Haaie Groustra (* 1925) gehuwd met  Anna Smits (*1930) Zij blijven hier wonen tot 1992. Daarna wordt de boerderij verkocht als woonboerderij. Het was geen grote boerderij en daarom werkte Haaie ook als melkophaler voor de fabriek. Dat ging eerst per boot. Later haalt hij de melk op met de tractor, eerst met een wagen later met twee wagens. Op het moment dat de melktank verplicht wordt in 1977 stopt hij met melken en ook het ophalen van de melkbussen is hiermee afgesloten.  {_51803 left 200px_}

7.1992: Dirk Stout (* 1932) gehuwd in 1985 met Johanna de Boer; komend van Amsterdam. De roots van Johanna liggen in de Zuidwesthoek van Friesland.

Sinds 1950 organiseert de "Oranje vereniging" de dorpsfeesten. Vóór die tijd waren er ook al dorpsfeesten zo blijkt uit foto's van versierde wagens van rond 1920. 

De dorpsfeesten vormen ieder jaar nog een hoogtepunt in het dorpsleven. Het maken van de versierde wagens voor de optocht en het aanbrengen van versieringen in de buurten/ straten zorgen voor de voorpret. Het feest duurt 2 volle dagen. Spelletjes voor de schoolkinderen,  het kaatsen en vollyebal zijn vaste onderdelen. En in de avonden is er een voorstelling of een quiz en treedt een band op. Het dorpsleven verplaatst zich naar het feestterrein, waar eten en drinken volop te koop is.  

De voorbereiding en het feest zorgt voor verbinding in het dorp, van joing tot oud. Op het feestterrein praat je met iedereen. 

Vanaf 2015 verschijnt in de dorpskrant de rubriek Snypsnaren van Jan Hiemstra. In het nederlandse vertaald betekent snypsnaren zoiets als fragmenten.  Fragmenten uit de dorpsgeschiedenis en het dorpsleven. Intussen zijn 50 snypsnaren gepubliceerd.  Aan de tekst zijn vaak foto`s toegevoegd. De serie is lezenswaardig omdat de tijdgeest en het tijdsbeeld treffend worden beschreven. Dat brengt de geschiedenis tot leven. De teksten zijn op dit moment helaas alleen in het fries beschikbaar.