De Streek is in smelle strjitte yn it ferlingde fan de doarpskom. De strjitte leit tusken de wynserfeart en de doarpsfeart en waard troch in heechhout ûntslúten.  It earste hûs, no nûmer 12 stie der al yn 1830 en is ien fan de âldste húzen fan it doarp. De measte huzen binne fan 1850-1900 boud. Yn de strjitte wiene eartiids in protte winkeltsjes. It heechhout is yn 1910 ferfongen troch in izeren wipbrêge. Oan it ein fan de strjitte rûn in rinpaad lâns de wynserfeart.

Hjirby in tal foto`s dyt Easterein fan "boppe" sjen litte. De measten binne fanút de toer makke. Hjoeddedei binne der technysk gâns mear mooglikheden om echt fanút de loft it doarp te fotografearjen of te filmjen. 

Der binne op dit stuit noch fiif gebouwen dy 't earder tsiispakhûs wiene. It binne hege huzen mei in grutte souder. Der wie in wenning ûnder it pakhûs. Men kin se weromkenne oan de rûne booch ramen boppe yn de wenningen. 

De tsiispakhuzen tsjinnen as opslach foar de tsizen dy 't de boeren sels makken. Sy brochten de tsizen nei dizze gebouwen en fan dêrút waarden se nei de merk yn Snits Boalsert en Ljouwert brocht. De pakhuzen stiene allegearre oan it wetter, it ferfier gie yn dy tiid fia it wetter.

Mei de opkomst fan de suvelfabryken (Yn Easterein wie dat yn 1897) kaam der in ein oan dit tiidrek.

Yn dit finster sjogge we werom op it tiidrek 1909-2006. De perioade weryn de famylje Bergsma kastlein wie. Mei foto's fan it kafé, de famylje, de besikers en wat derom hinne spyle.

De namme Café Bergsma komt fan de famylje Bergsma, dy't fan 1909 ôf it behear fan de "doarpsherberch" fersoarge. Nei 97 jier, yn 2006 giet it kafee oer nei Albert en Yvonne de Bruin. Sy feroarje de namme nei Noflik Easterein. Yn 2019 werstelt de hjoeddeiske útbaatster Jelien Pompstra de âlde namme yn eare: Bergsma Easterein.

Café Bergsma is al iuwenlang in moetingsplak foar doarpsbewenners en foar elkenien dy't dêrmei anneks is. Fan passanten oant en mei hannelslju. Foar de doarpsbewenners stiet it kontakt mei-inoar en de ferieningen dy't dêroan ferbûn binne foarop. Fan biljert - en kaart jûnen, toaniel - en muzykútfieringen, jiergearkomsten, oant en mei destiids de meitelling fan de boeren. Fan famyljefeesten, personielssfeesten, reunys, brulloften en partijen. Dûnsles en dûnsjûnen fine der plak en letter de muzykbands op de sneontejûn. 

It kafee is ien fan de wichtige plakken dêr't it klopjend hert fan de doarpsmienskip fielber is, en dêr't sels mannich doarpsbewenner de wiere leafde ûntdutsen of fûn hat. 

Under ynfloed fan de feroaring yn de tiid, beweecht ek de rol en ynhâld fan it doarpskafee mei. Yn in soad doarpen ferdwynt it kafee, mar sa net yn Easterein. Dêr beweecht de kastlein mei yn de feroaringen en past de bedriuwsfiering derop oan. It bliuwt in lokaasje dêr't noch fan alles mooglik is. Up to date yn it oanbod, mei behâld fan de sfear fan eartiids. It ynterieur azemet de tiid fan eartiids, mar it is in allround party sintrum, restaurant en kafee. Bekend yn hiel Fryslân, mei in rike histoarje.

It is bysûnder dat de ferantwurdlikheid foar de brânfeiligens yn Easterein by de tsjerke lei. Yn eardere tiden lei de ferantwurdlikheid meast by de gemeente. Yn 1868 kochten de tsjerkfâden fan Easterein in brânspuit by firma Van der Ploeg yn Ljouwert. Yn de notulen fan de Tsjerkefâden stiet: "welke aan het publiek ten gebruik wordt aanbevolen". 

Ut notulen fan 1889 docht ek bliken dat de brânspuit yn de tsjerke stie: "ondoelmatig en over het kerkhof der graven..." . Derom is dernei in brânspuithokje boud op it efterhiem fan it kafee.

Grutte Brân yn 1902

In brânspuit blykt gjin oerstallige lúkse. Yn 1902 is der in grutte brân yn Easterein wêrby't 4 wenningen ôfbaarnd binne. De brandspuit út 1868 gie by dy brân stikken en waard dêrnei ferfongen mei in slang fan 125 meter hennip slang. Kocht by van der Ploeg, no út Grou. Ut de notulen: "Daar, het al meer dan eens is gebleken dat een beste brandspuit veel kan uitwerken tot blussen van brand, zelfs in dit jaar is dit twee malen gebleken in en bij het dorp". 

Ut de notulen fan de tsjerkfâdgearkomste fan 19 febrewaris 1902: " De brânspuit waard útprebearre en befoel goed, doch de hurde wyn wie wol in behindering om de hichte fan it wetter goed beoardielje te kinnen, nogtans wat it wetter dat derút kaam nei it kolleezjeoardiel foldwaande wie. Wol fermienden de pompiers dat de wurking swierder wie as fan de âlde, wurdt yn'e beneaming brocht. dat de hefboomen langer wiene as fan de âlde dêr't se fan wend wiene en alles nij wie. (Sjoch ek dokumint bij dit finster)

Anekdote Pieter Hoekstra: In pear kear yn'e simmer waard de brânspuit útprebearre op it stik lân noardlik fan de Van Eysingaleane. Dat wie foar ús jonges in feest. De manlju fan de brânwacht goaiden mei sinasappels en wy mochten dy dan pakke, mar wy waarden wol wyt spuite. Wy soargje der wol foar dat wy net al te folle klean oan hiene! 

Yn 1904 wie it wetter yn de feart sa leech en sâlt dat troch de tsjerkfâden besletten waard om noch mar ien kear yn it jier te oefenjen. 

Yn it reglemint stie dat der altyd trije brânmasters wêze moasten. Yn 1881 waarden beneamd: Pieter R. Jongema (1828 -1911), Dirk Sandstra (1848 -1923) en Selius J. Timminga (1849 -1936). Fan 1912 ôf hat Wander Bruinsma (1886 -1958) in lang skoft brânmaster west. De brânmasters hiene de lieding as der brân útbruts. 

De oarloch.

Ut de notulen fan de tsjerkfâden fan 13 augustus 1938 stiet te lêzen: De brânspuit moat yntakt bliuwe. Fersyk fan de loftbeskermingstsjinst hjir, om de helpmiddels foar dy tsjinst bergje te meien yn de toer. 

Yn'e notulen fan 14 novimber 1946: Salang't de brânspuit der noch is, achtsje tsjerkfâden it winskrjocht, zoowel foar it ûnderhâld as de betsjinning in post op'e begrutting út te lûken. 

Nei de oarloch is de ferantwurdlikheid by de gemeente kaam. En is yn 1967 de brânspuit ferkocht oan Y. Schakel fan Eksmoarre en tentoansteld yn it museum doarp, dat ûnderdiel is fan de Aldfaers - erfroute. Wat it hjoeddeiske plak is en yn hokker steat de pomp ferkeard, is ûnbekend.