Toneelvereniging 1
DE TOANIELFERIENING ’ FUORT MAR LOS ’
De toneelvereniging is ontstaan uit een initiatief van Dorpsbelang ' Hald Faesje '. Op 6 september 1977 organiseren mevrouw C. Houtsma-De Bruin en mevrouw G. Vellinga-Posthumus als bestuursleden van de vereniging van dorpsbelangen een bijeenkomst. Voor deze avond zijn een aantal mensen uitgenodigd voor wie bekend is dat ze liefhebbers zijn van toneel en toneelspelen. Op deze avond wordt besloten om een toneelvereniging op te richten. Uit de aanwezigen wordt meteen een bestuur samengesteld. De functies worden zo verdeeld:
Voorzitter: Gerrit Langerak Tweede voorzitter: Vronie Bremer Schrijfster: Ymie Santema Ponghaldster: Akke Westerhof Algemeen Adjunkt: Roel Hoekstra Voor algemene raad is mevrouw Spannenburg uit Rien aanwezig.
Ook de naam wordt deze avond herdacht. Onder de naam ' Fuort mar los ', zal het zijn en er wordt besloten om deze naam meteen in praktijk te brengen. Us Gebou wordt de plaats om te oefenen en al twee weken na de dag van oprichten krijgt de vereniging de vraag van de Oranjevereniging om op Koninginnedag een stuk te spelen. Mevrouw Joustra wordt insteekster en vrouw Spannenburg geregistreerd. Vanaf oktober wordt er al geoefend. Het stuk dat aanvankelijk wordt ingestudeerd moet overgaan, omdat de hoofdrolspeler, S. Arema wegens omstandigheden niet mee kan spelen. Het stuk dat hiervoor in de plaats komt, ' Een kerel uit één stuk ', wordt een groot succes.
Tijdens de jaarvergadering van 1978 ontvangt de voorzitter een echte voorzittershamer van mevrouw Spannenburg. Vronie Bremer moet ophouden, zij krijgt werk in Franeker. Spelers zijn Gerrit Langerak, Akke Westerhof, Roel Hoekstra, Hanny van der Heide, Nanny Orsel, Petra Rienstra, Ymie Santema, Tineke Overal, Bouke Overal, Klaas de Jager, Germ Stilma en Auke Dijkstra. Het stuk dat wordt gespeeld, heet ' Lok wat jowste '. Stikken Voortaan wordt elk jaar een nieuw stuk op stapel gezet en bijna altijd voor een volle zaal met dorpsgenoten gespeeld. In 1979 wordt het stuk met de naam ' Oer en tefolle ' gespeeld.
Andere stukken die in de jaren erop werden gespeeld, zijn: ' De heidepyk ', ' Tizeboel, ' Wa ’t A seit ', ' Wikels op ' e dowetille ', Froulju op sicht ', ' Dokkumer koffie ', ' Bern op ' e noed ', ' Wy sliepe apart ', Een mercedes met trekhaak ', ' Foar in frou op ' e rin ', en 'Sa hat it sitten '. In 1980/1981 zijn twee stukken gespeeld. In de herfst een stuk voor de jury (de ' keuze - commissie ') van de toneelbond en in het voorjaar op Koninginnedag. Zoiets is niet veel jaren zo geweest. Twee stukken waren voor de spelers te veel hooi op de vork. Wel werd naast een stuk nog wel eens een eenaktei ' gespeeld. Op 30 april 1989 worden er maar liefst 3 eenakters gespeeld; Prei en prestatie ', ' De skriuwer fan it doarpsbelang ' en ' De koart koppen '. De stukken hebben meestal humor als inslag, met de ene keer enige diepere achtergrond dan de andere.
Spelers
Er is wel een vaste kern aan spelers, maar daarnaast spelen ook vaak anderen mee. Naast de spelers van het eerste uur spelen de volgende personen een rol. Sommigen zitten langer of korter ook in het bestuur. Anderen spelen maar een enkele keer mee. Carla Dijkstra, Rigt Bergsma, Afke Terpstra, Tina Groen, Klaas de Jager, Klaasje van der Heide, Lolke Okkema, Tjerk Okkema, Halbe Overal, Jan Orsel, Jan Heeres, Theo Jelsma, Hindrik Kuiper, Fedde Wiersma, Mattie van der Meulen, Teakje Kuiper, Siebe Feenstra, Guus Zijlstra, Stoffel Bouma, Afke Algra, Joop Kloosterman, Jacob Kooistra, Sietske Gerlofsma, Greetje de Ruiter. Sjoerd Zijlstra, Nynke Schaap, Lys Sandstra, Yme van der Valk, Fokje van der Veen, Baukje Overal, Rienk van der Valk, Cees Witteveen, Berend Santema, Corrie Dijkstra, Geeske Sandstra en Ria Kingma.
Het verloop van spelers heeft te doen met rolverdeling, verhuizen, (privé-)drocten, etc. Soms zijn speelsters in verwachting, of raakt een speler zijn stem kwijt. Eén keer komt Bauke Overal raar ten val bij het opbouwen van het toneel. Hij raakt in het ziekenhuis en de uitvoering wordt afgelast.
Soufleren en regie
De eerste insteekster is mevrouw T. Joustra. Mevrouw Spannenburg uit Rien heeft de regie. In 1980 houdt de laatste ermee op. Sietse Postmus neemt het van haar over. Deze blijft het tot 1987, dan volgt Simen Fopma uit Hylaard zich op, die het in 1990 overdraagt aan Wigle Ruiter uit Leeuwarden. Een jaar later wordt Bouke Overal spelleider. Het insteken is de eerste jaren in de vertrouwde handen van mevrouw T. Joustra. Als deze er in 1990 mee stopt, wordt Corry Dijkstra de nieuwe insteekster. Omdat de laatste een jaar later weer meespeelt, neemt mevrouw Joustra haar plek weer in. Later neemt Griet Orsel dit van haar over.
Optreden
In 1989 neemt het bestuur het besluit niet meer op Koninginnedag te spelen. De Oranjevereniging, die deze avond organiseert, zal anders moeten omkijken. Er wordt voortaan op een eigen toneelavond gespeeld. De eerste keer is dit op 20 januari 1990. In 1991 wordt nogmaals voor de Karcommissie gespeeld. Het resultaat is dat de overgang van de derde naar de tweede klasse wordt gemaakt. Een teken dat de spelers er wel wat van kunnen. Het aantal bezoekers, de kwaliteit en de inzet van de spelers hebben aangetoond, dat de vereniging ook in de toekomst nog genóch bestaansrecht heeft.
Colofon
Boek Easterein, tekst Klaas Kooistra
