De Streek is in smelle strjitte yn it ferlingde fan de doarpskom. De strjitte leit tusken de wynserfeart en de doarpsfeart en waard troch in heechhout ûntslúten.  It earste hûs, no nûmer 12 stie der al yn 1830 en is ien fan de âldste húzen fan it doarp. De measte huzen binne fan 1850-1900 boud. Yn de strjitte wiene eartiids in protte winkeltsjes. It heechhout is yn 1910 ferfongen troch in izeren wipbrêge. Oan it ein fan de strjitte rûn in rinpaad lâns de wynserfeart.

Der binne op dit stuit noch fiif gebouwen dy 't earder tsiispakhûs wiene. It binne hege huzen mei in grutte souder. Der wie in wenning ûnder it pakhûs. Men kin se weromkenne oan de rûne booch ramen boppe yn de wenningen. 

De tsiispakhuzen tsjinnen as opslach foar de tsizen dy 't de boeren sels makken. Sy brochten de tsizen nei dizze gebouwen en fan dêrút waarden se nei de merk yn Snits Boalsert en Ljouwert brocht. De pakhuzen stiene allegearre oan it wetter, it ferfier gie yn dy tiid fia it wetter.

Mei de opkomst fan de suvelfabryken (Yn Easterein wie dat yn 1897) kaam der in ein oan dit tiidrek.

Stittens Op dit plak is iuwenlang buorke. Yn de boeken komt Dotte " Doania " op Stittens foar as eigenierde boerinne, dat is yn it jier 1453. Se wol har besit oerdrage oan de tsjerke, ûnder it behear fan de tsjerkfâden.
Sa komt dizze pleats yn dizze perioade by it tsjerklik besit.
It besit hie ek in spesjale namme, it Vrijleen, it wie in stúdzjelien.
Yn 1748 slagget it net om in hierboer te finen.
Yn Snits wurdt ûnder tromgeroffel bekend makke dat de pleats te hier is.
Der komt in Sjoerd Heerz foar ien jier op de buorkerij.
De hûzinge is yn minne kondysje, en wurdt dan ferboud.
Letter yn de 19e iuw komme we nammen tsjin dy 't noch altyd bekend binne yn Easterein.
De pleats dy 't der no stiet is boud yn 1911. De âlde pleats stie mear eastlik.

1. Wybe Djurresz troud yn 1734 mei Pyttryk Tijssens.
Yn de earste helte fan de 18e iuw warret de feepest om, en ek de feesteapel fan Wybe Djurresz wurdt troffen. Wybe Djurres kin de hier net mear betelje en de hier wurdt opsein.
Hy komt yn de boeken foar as âlderling, it pear docht belidenis yn 1772.

2. Lolke Martens troud mei Tryntje Andrys.
Se komme yn 1712 fan Dearsum yn Easterein.
It is net dúdlik wannear 't sy krekt op de pleats komme; wol dat se yn 1748 de pleats ferlitte.
Lolke stjert yn 1759.
Om yn it libbensûnderhâld te foarsjen ferkeapet de widdo ûnder oare bôle by in begraffenis, sa stiet beskreaun yn 1766.

3. Sjoerd Heeres troud yn 1749 mei Trijntje Sybrens.
Sy komme yn 1748 op de pleats.
De pleats is ferfallen en wurdt dan ferboud.
Heeres is oansletten by de katolike tsjerke.

4. Unbekend

5. 1809: Durk Douwes Sandstra (* 1778) troud yn 1813 mei Antje Keimpes van Dijk (* 1778 ). Antje stjert yn 1816, se hawwe in bern fan twa jier.
Yn 1818 trout Durk mei Tjaltje Klases Bantsma. ( * 1791 ). Durk Douwes komt te stjerren yn 1826. De widdo buorket fierder, sy ervet it fruchtgebrûk.

6. 1842: Alle Dirks Dijkstra (* 1803) troud yn 1842 mei Geeltje Reinders Kooistra (* 1813) Ek Alle komt te stjerren op 54 jierrige leeftiid. Syn 10 jier jongere widdo krijt it fruchtgebrûk.

7. 1880: Lútzen Schaafsma (* 1853) troud yn 1880 mei Trijntje Jorritsma (* 1858) Sy buorkje dêr oant 1895. Omdat sy har oanslute by de Grifformearde tsjerke, wurdt de pacht opsein troch de tsjerkfâden.
Lútzen sei letter: " De Hervormen hawwe my fan de pleats setten, mar de Hervormen hawwe my ek troch de tiid holpen, as feekeapman!! ". Se krije 10 bern wêrfan 't op jonge leeftiid fjouwer stjerre. Yn 1899 krije se in soan Johan. Hy folget syn heit op as feekeapman.Stittens 

8. 1895: Pieter Ymes van der Valk (* 1863 te Easterein) troud yn 1888 mei Tjitske Rienks Sybrandy (* 1866 te Easterein) As sy harren earste bern krije yn 1888 steane hja beide ynskreaun as slachter. Yn 1895 komme se op de pleats. Se krije 6 bern wêrfan 't de earste Yme jong stjert. De twadde Yme is yn 1895 berne.
En in folgjende soan is Rienk Reinder dy 't yn 1907 berne wurdt.
Nei 't de pleats op de soan oerdroegen is, makke Pieter Ymes as rintenier boer klompen.
As ien fan de earste ynwenners fan Easterein beskikte hy oer in auto. { _ 51974 left 200px_ }

9. 1919: Yme van der Valk (* 1895 yn Easterein) troud 1921 mei Janke Jonkman (* 1899 yn Dolsterhuzen) Hja nimme de pleats oer nei it ferstjerren fan Pieter yn 1921.
Se krije seis bern, Antje (* 1923 ), Piter (* 1925 ), Hendrik (* 1927 ), Tjitze (* 1929 ), Reitze (* 1935) Rienk Reinder (* 1937 ).
De lêste is neamd nei syn omke. Rienk Reinder wurdt fruitteler op in tal perselen tsjin it doarp oan. Yn syn eardere hôf is no de nijbouwyk fan Easterein boud. De strjitnammen referearje oan it appelhôf.

10. Tjitze van der Valk (1929 -2001) troud yn 1955 mei Gerlofke Huitema (1931 -2009 ).
Se krije seis bern, Mellina (* 1957 ), Janke (* 1958 ), Yme (* 1960 ), de twilling Halbe en Pieter (* 1961 ), en Tjitze (* 1963) De Van der Valken wiene stean bekend as feefokkers fan it Fryske fee.

11. Yme van der Valk (1960 - 2008) Yme folget syn heit op.
Hy bliuwt frijfeint.

12. Arjen Abma 2006.
Arjan komt op de pleats te wenjen om syn omke te helpen tidens syn sykte.
Hy is in soan fan Janke van der Valk, troud mei Broer Harmen Abma.
Hy bliuwt hjir buorkjen oant 2017.
Dêrnei wurdt de pleats ferkocht en komt der in ein oan de  melkfeehâlderij. De famylje van der Valk hat hjir 122 jier buorke.

13. Sjouke Strikwerda troud mei Geartsje.. Yn 2018 hat dit jonge stel de pleats kocht.

It is bysûnder dat de ferantwurdlikheid foar de brânfeiligens yn Easterein by de tsjerke lei. Yn eardere tiden lei de ferantwurdlikheid meast by de gemeente. Yn 1868 kochten de tsjerkfâden fan Easterein in brânspuit by firma Van der Ploeg yn Ljouwert. Yn de notulen fan de Tsjerkefâden stiet: "welke aan het publiek ten gebruik wordt aanbevolen". 

Ut notulen fan 1889 docht ek bliken dat de brânspuit yn de tsjerke stie: "ondoelmatig en over het kerkhof der graven..." . Derom is dernei in brânspuithokje boud op it efterhiem fan it kafee.

Grutte Brân yn 1902

In brânspuit blykt gjin oerstallige lúkse. Yn 1902 is der in grutte brân yn Easterein wêrby't 4 wenningen ôfbaarnd binne. De brandspuit út 1868 gie by dy brân stikken en waard dêrnei ferfongen mei in slang fan 125 meter hennip slang. Kocht by van der Ploeg, no út Grou. Ut de notulen: "Daar, het al meer dan eens is gebleken dat een beste brandspuit veel kan uitwerken tot blussen van brand, zelfs in dit jaar is dit twee malen gebleken in en bij het dorp". 

Ut de notulen fan de tsjerkfâdgearkomste fan 19 febrewaris 1902: " De brânspuit waard útprebearre en befoel goed, doch de hurde wyn wie wol in behindering om de hichte fan it wetter goed beoardielje te kinnen, nogtans wat it wetter dat derút kaam nei it kolleezjeoardiel foldwaande wie. Wol fermienden de pompiers dat de wurking swierder wie as fan de âlde, wurdt yn'e beneaming brocht. dat de hefboomen langer wiene as fan de âlde dêr't se fan wend wiene en alles nij wie. (Sjoch ek dokumint bij dit finster)

Anekdote Pieter Hoekstra: In pear kear yn'e simmer waard de brânspuit útprebearre op it stik lân noardlik fan de Van Eysingaleane. Dat wie foar ús jonges in feest. De manlju fan de brânwacht goaiden mei sinasappels en wy mochten dy dan pakke, mar wy waarden wol wyt spuite. Wy soargje der wol foar dat wy net al te folle klean oan hiene! 

Yn 1904 wie it wetter yn de feart sa leech en sâlt dat troch de tsjerkfâden besletten waard om noch mar ien kear yn it jier te oefenjen. 

Yn it reglemint stie dat der altyd trije brânmasters wêze moasten. Yn 1881 waarden beneamd: Pieter R. Jongema (1828 -1911), Dirk Sandstra (1848 -1923) en Selius J. Timminga (1849 -1936). Fan 1912 ôf hat Wander Bruinsma (1886 -1958) in lang skoft brânmaster west. De brânmasters hiene de lieding as der brân útbruts. 

De oarloch.

Ut de notulen fan de tsjerkfâden fan 13 augustus 1938 stiet te lêzen: De brânspuit moat yntakt bliuwe. Fersyk fan de loftbeskermingstsjinst hjir, om de helpmiddels foar dy tsjinst bergje te meien yn de toer. 

Yn'e notulen fan 14 novimber 1946: Salang't de brânspuit der noch is, achtsje tsjerkfâden it winskrjocht, zoowel foar it ûnderhâld as de betsjinning in post op'e begrutting út te lûken. 

Nei de oarloch is de ferantwurdlikheid by de gemeente kaam. En is yn 1967 de brânspuit ferkocht oan Y. Schakel fan Eksmoarre en tentoansteld yn it museum doarp, dat ûnderdiel is fan de Aldfaers - erfroute. Wat it hjoeddeiske plak is en yn hokker steat de pomp ferkeard, is ûnbekend.

Yn dit finster sjogge we werom op it tiidrek 1909-2006. De perioade weryn de famylje Bergsma kastlein wie. Mei foto's fan it kafé, de famylje, de besikers en wat derom hinne spyle.

De namme Café Bergsma komt fan de famylje Bergsma, dy't fan 1909 ôf it behear fan de "doarpsherberch" fersoarge. Nei 97 jier, yn 2006 giet it kafee oer nei Albert en Yvonne de Bruin. Sy feroarje de namme nei Noflik Easterein. Yn 2019 werstelt de hjoeddeiske útbaatster Jelien Pompstra de âlde namme yn eare: Bergsma Easterein.

Café Bergsma is al iuwenlang in moetingsplak foar doarpsbewenners en foar elkenien dy't dêrmei anneks is. Fan passanten oant en mei hannelslju. Foar de doarpsbewenners stiet it kontakt mei-inoar en de ferieningen dy't dêroan ferbûn binne foarop. Fan biljert - en kaart jûnen, toaniel - en muzykútfieringen, jiergearkomsten, oant en mei destiids de meitelling fan de boeren. Fan famyljefeesten, personielssfeesten, reunys, brulloften en partijen. Dûnsles en dûnsjûnen fine der plak en letter de muzykbands op de sneontejûn. 

It kafee is ien fan de wichtige plakken dêr't it klopjend hert fan de doarpsmienskip fielber is, en dêr't sels mannich doarpsbewenner de wiere leafde ûntdutsen of fûn hat. 

Under ynfloed fan de feroaring yn de tiid, beweecht ek de rol en ynhâld fan it doarpskafee mei. Yn in soad doarpen ferdwynt it kafee, mar sa net yn Easterein. Dêr beweecht de kastlein mei yn de feroaringen en past de bedriuwsfiering derop oan. It bliuwt in lokaasje dêr't noch fan alles mooglik is. Up to date yn it oanbod, mei behâld fan de sfear fan eartiids. It ynterieur azemet de tiid fan eartiids, mar it is in allround party sintrum, restaurant en kafee. Bekend yn hiel Fryslân, mei in rike histoarje.