De Streek 13

©: Jetske Santema

Op de plek waar de boerderij aan de Streek 13 staat, stond in 1820 een houtzaagmolen met een woning. Door een grote brand gaan in 1826 zowel de molen als de woning geheel verloren. Eerst wordt nog herbouw overwogen. Maar de huurder, Heere Louws Reinalda, verhuist terug naar Easterlittens. De kerkvoogden kopen de restanten en laten er een boerderij op bouwen. Het bouwjaar is niet exact bekend. Het zal rond 1850 geweest zijn.

De boerderij is dus in eigendom bij de Ned.Hervormde Kerk van Easterein, en werd in huur aangeboden, waarbij de huurder uiteraard Nederlands Hervormd diende te zijn. Op deze boerderij is twee keer de huur opgezegd omdat niet of onvoldoende aan deze voorwaarde werd voldaan. De eerste keer werd door het college van kerkvoogden de huur opgezegd aan de familie Vellinga toen zij de keus maakten voor de overstap naar de Gereformeerde Kerk in Easterein. Door loting kwam als nieuwe huurder Wiebren Santema op de boerderij. Toen hij rond 1920 vroeg of zijn zoon Johannes Santema de huur kon voortzetten als opvolger, oordeelde het college van kerkvoogden voor de tweede keer negatief.

Zo ging dat in de tijd dat de wet nog geen bescherming bood aan de huurders en de eigenaars en rentmeesters de dienst uitmaakten. Pas in 1954 werd de hedendaagse pachtwet ingevoerd.

Dwinger

Naast de boerderij liep een pad naar de dwinger. In 1882 werd deze aangelegd. Jelle S. Spoelstra huurde deze grond van de kerk. In 1888 maakte timmerman P. Jongema een overkapping op de dwinger. Alle 'faecaliën' werden naar de dwinger gebracht. In 1904 nam de gemeente Hennaarderadeel de dwinger over voor fl. 928,- en besloot zij tot de aanleg van een beter pad voor de bereikbaarheid van de dwinger. Dat kwam er pas toen Wiebren Santema in 1924 overleed. Dit pad gaf ook een betere ontsluiting van de boerderij Sjaardaleane 19. Eerder moest Sjaarda over het land en de 'Slachbarten'. Dit nieuwe pad was een stuk korter. (het vervoer ging eerder vrijwel uitsluitend over het water, en dat was nog korter.)

In 1975 veranderde de ontsluiting van Sjaardaleane no 19 opnieuw door een aansluiting te maken op de Sjaardaleane 19. Langs no 17. Het oude pad wat oorspronkelijk naar de dwinger liep werd eruit gehaald.

1. Yme Cornelis van der Meulen (* 1817- 1885 ) gehuwd in 1849 met Tetje Jans Mellema (*1820- 1892 ) Beide zijn geboren in Easterein. Ze krijgen een zoon, Kornelis van der Meulen (*1851)

2. Tiede Yme's Vellinga (*1861-1921) gehuwd met Ybeltje Wattes Nauta (*1866-1944) Zij huurden de boerderij na het vertrek van van der Meulen in 1886. In deze periode kwam het gedachtegoed van Abraham Kuyper ook in Easterein. Noemenswaard is hier "Het gereformeerd kerkelijk congres te Amsterdam in 1887" . Dit sprak ook Tiede Vellinga aan. Het werd een groot dilemma, ze wilden hun dochter Fokeltje (*1887) niet in Easterein laten dopen. Dit vond plaats in Heeg door Ds. L. Wagenaar. Ybeltje kwam van Heeg en kende de gemeente. Zij was een boeredochter.

Dat de principes van Tiede grote consequenties hadden was bij hen duidelijk. En in 1890 kwam de brief van de kerkvoogdij, "dat er geen verdere huur plaats kan vinden". De reden:

1. omdat T.Y. Vellinga de landen slecht onderhouden heeft met beaardrijden, behekkelen en begreppelen en wat nog meer tot een goede boer vereischt wordt en
2. dat hij niet meer tot de Herv. Kerk behoort, maar wel degelijk een bestrijder ervan is.

Ze verhuizen naar de Wynserdyk 4. Vellinga gaat werken in de Zuivelfabriek. Tiede Vellinga heeft veel betekend voor de Gereformeerde gemeente van Easterein.

3. 1890: Wiebren Johannes Santema (*1854-1927) gehuwd in 1890 met Wypkje Jacobs Riegstra (*1866-1935) Ze krijgen twee zonen. Helaas overlijd de eerste Johannes. De tweede Johannes blijft in leven. In de geboorte akte staat dat Wiebren koemelker is. Wiebren huurde de boerderij voor fl. 700,- per jaar van de kerkvoogdij. Toen zijn zoon Johannes aangaf dat hij de boerderij wilde voortzetten kreeg hij te horen dat dit niet doorging. Hij werd gewogen en te licht bevonden. Daarop bouwde hij aan de Wynserdyk 55 een stelpboerderij in 1921. De boerderij is een copie van de Streek 13. Wiebren bleef tot aan zijn dood op de Streek wonen. Na de dood van Wiebren ging Wiepkje als huishoudster werken in Hidaard.

4. 1925: Sible Willems Overal (*1880- 1931) gehuwd in 1911 met Setske Hylarides (* 1879- 1959) Ze krijgen twee kinderen, Antje in (*1912) en hun zoon Willem in (*1919). In 1919 woonden ze in Tzum. Toch liggen de roots in Easterein. Zijn ouders Willem Sible Overal en zijn moeder Boukje de Boer woonden in Easterein aan de Grieneleane en waren ook koemelkers. Willem volgt zijn zoon op.

5. Willem Overal (*1919-2008) gehuwd met Margaretha Huitema (*1924- 2015)
Als Willem 12 jaar is, komt zijn vader te overlijden. Hij staat te boek als veehouder. Daarnaast was hij melkrijder. Een sterke man die veel werk verzet heeft. Er zijn zeven kinderen geboren waarvan helaas vier op jonge leeftijd zijn overleden. Twee maal Setske, Sible en Greetje. De zoons Bauke, Halbe en Klaas wilden geen boer worden. De boerderij heeft een woonbestemming gekregen en het land van de kerk is bij een andere boer in pacht uitgegeven.

6. Huidige bewoners de fam. Sybesma